Moederlief….
In de Evangeliën komt de moeder van de Heer maar zelden voor, afgezien van het
Kerstverhaal, en waar Jezus in de tempel achterblijft om te ‘lernen’.
Als Jezus rondtrekt en het Goede Nieuws verkondigt, is ze vooral in de context
van de familie aanwezig, een familie die Jezus het liefst naar huis haalt, om
Hem te laten zwijgen.
In het Lijdensverhaal speelt zij bij Marcus
geen rol. Wel worden er andere vrouwen
bij name genoemd.
Mattheüs noemt de vrouw van Pilatus (Mt 27:19) en in 55-56 verschillende vrouwen, maar Maria, de moeder van de Heer is er niet
bij.
Lucas noemt geen vrouwen.
Maar dan Johannes! Johannes is altijd al een
buitenbeentje.
Zijn evangelie is rijpe de vrucht van veel nadenken, van veel theologie. Hij
vertelt niet de geschiedenis, maar het wezen van het geschiede.
Maria is aanwezig bij de bruiloft in Kana. Ze oefent druk uit op Jezus, die
vindt dat ze op Zijn tijd vooruit loopt.
…
Zij is ook nadrukkelijk aanwezig bij het einde van Zijn missie hier op aarde.
Daar krijgt zij een nieuwe plek, een nieuwe functie.
Als Immanuel afstand neemt van deze wereld, en zich opmaakt om terug te gaan
naar Zijn Koninkrijk, moet Hij de bloedband doorsnijden die Hem met deze wereld
verbond.
Johannes schrijft in hoofdstuk 19: 25 Εἱστήκεισαν
δὲ παρὰ τῷ σταυρῷ τοῦ Ἰησοῦ ἡ μήτηρ αὐτοῦ καὶ ἡ ἀδελφὴ τῆς μητρὸς αὐτοῦ, Μαρία ἡ τοῦ Κλωπᾶ καὶ Μαρία ἡ
Μαγδαληνή.
26 Ἰησοῦς οὖν ἰδὼν τὴν
μητέρα καὶ τὸν
μαθητὴν
παρεστῶτα ὃν ἠγάπα
λέγει τῇ
μητρί· Γύναι, ἴδε ὁ υἱός
σου· 27 εἶτα
λέγει τῷ
μαθητῇ· Ἴδε ἡ
μήτηρ σου. καὶ ἀπ’ ἐκείνης
τῆς ὥρας ἔλαβεν
ὁ
μαθητὴς αὐτὴν εἰς τὰ ἴδια.
(Bij
het kruis van Jezus stonden zijn moeder met haar zuster, Maria, de vrouw van
Klopas, en Maria uit Magdala. Toen
Jezus zijn moeder zag staan, en bij haar de leerling van wie hij veel hield, zei
hij tegen zijn moeder: ‘Zie
uw zoon,’ en
daarna tegen de leerling: ‘Zie
je moeder.’ Vanaf dat moment nam die leerling haar bij zich in huis.
NBV)
Jezus ontmoedert haar, en geeft haar
een eer dierbare en trouwe vriend als zoon. Hij geeft de vriend iemand om voor
te zorgen, en dat is de beste troost in gemis.
Zo eert Hij Zijn aardse moeder, door van haar afstand te doen, en haar toe te
vertrouwen aan Zijn geliefde vriend.
Er wordt voor haar gezorgd, een ander is nu de oudste zoon. Johannes neemt de
plaats in van Jezus, en hij neemt Maria bij zich in huis. Er waren volwassen
kinderen in haar gezin, maar van nu af aan is haar plaats bij Johannes in huis.
Jezus was voor een tijd haar Kind, haar Zoon. Ze mocht Hem baren, voeden,
opvoeden. Nu moet ze Hem loslaten zoals Hij haar loslaat.
Zij is weer een gewone mensenmoeder.
Zij is niet (meer) μήτηρ Θεου.
Niet meer: Moeder Gods. Een term die overigens pas na de 10de eeuw in
de liturgie verdwaald schijnt te zijn. Tot die tijd was zij ook in de beeldtaal
een zetel voor het Goddelijk Kind, dat de Heerser der wereld is.
Daarna wordt zij groter en Hij kleiner en kinderlijker, tot we in de vorige eeuw
zelfs een schilderij zien van Maria die het kind Jezus tuchtigt.
Ook is er al sinds de Middeleeuwen in de R.K.Kerk een neiging - die in de vorige
eeuw steeds sterker werd - om haar te promoveren tot mede-verlosseres, en om
haar daarmee op één lijn te zetten met haar Zoon.
Op 26 maart 2021 heeft Paus Franciscus ferm een streep door die theologische
dwaling gezet. Voor dit moment.
Natuurlijk blijft ze heel bijzonder voor veel mensen, maar een mede-verlosseres
is zij niet.
Heilig, ja, mét alle heiligen die ons zijn voorgegaan.
Niets verhindert ons te vragen: Heilige Maria, moeder van Jezus, bid voor ons.
Dat mogen we ook aan onze eigen (vaders en) moeders vragen, en aan allen die ons
op de weg naar Christus hebben gezet. Mogen zij allen gezegend zijn!
Wij mogen alle mensen die een groot verlies hebben geleden in de armen sluiten,
en koesteren als een dierbaar geschenk van Godzelf.
Maria blijft met andere vrouwen in de
kring van hen die Jezus zullen missen, en dan in de kring van hen die na de
Opstanding God loven en danken. Daar is haar plaats, ook met Pinksteren zal zij
er mét de andere vrouwen zijn geweest. Daarna verdwijnt zij uit ons blikveld…